Veteraan Dennis Bosman en zijn leidinggevende Michael Engbers, teammanager Wegenwacht bij de ANWB

Dennis Bosman werd geïnspireerd door zijn broer om het leger in te gaan.

“Zijn verhalen pakten me. Dat wilde ik ook. Buiten zijn, avontuur beleven. Het Korps Mariniers leek me een geweldige uitdaging. De selectieprocedure was al pittig. De opleiding vergde veel van me. Fysiek en mentaal. Door de kameraadschap hield ik vol, want die gaf mij energie om het einddoel te bereiken.”

Als 19-jarige jongen werd hij uitgezonden naar Bosnië. De Balkanoorlog liep op zijn eind, maar de spanning tussen de verschillende bevolkingsgroepen was nog niet geweken. Bosman maakte deel uit van de SFOR-vredesmacht. Huizen doorzoeken en mensen ontwapenen was één van de taken.

“We moesten vooral uitkijken voor landmijnen. Die lagen overal. We waren opgeleid om explosieven te detecteren. Toch stapte ik er bijna op. En vlak naast me lag er nóg een. Dat was kantje boord. Dan besef je hoe kwetsbaar je bent.”
“Onderling spraken we niet over de gevaren. Om emoties bouwde je een muurtje. Als jonge jongens ben je daar ook niet mee bezig. Je recht je rug en doet wat van je gevraagd wordt. Ik heb er ook geen littekens aan de missie overgehouden. Ik vond de uitzending zinvol. We ruimden wapens op en boden bewoners meer veiligheid.”

“Om emoties bouwde je een muurtje”
(Dennis Bosman)

De veteraan werkt tegenwoordig als Wegenwacht bij de ANWB. Zijn leidinggevende is Michael Engbers.

Engbers: “Dennis vertelt weinig over zijn militaire achtergrond. Hij is iemand die vooruitkijkt. Ik weet dat hij in Bosnië is geweest en bij het Korps Mariniers heeft gediend. Dat zijn geen kleine jongens. Die worden gedrild. Dan moet je stevig in je schoenen staan. Natuurlijk zou ik meer willen weten over wat-ie heeft meegemaakt, maar ik vraag er niet naar. Ik vind dat hij daar zelf over moet beginnen. Het is niet de angst om een zenuw te raken. Zo behandel ik iedereen.”

Dennis Bosman vindt dat de tijd bij Defensie hem heeft gevormd.

“Het Korps Mariniers heeft me discipline bijgebracht. Het heeft me geleerd te luisteren, hiërarchie te accepteren, respect te tonen. Defensie heeft een kerel van me gemaakt.”
“Door de missie ben ik anders naar de wereld gaan kijken. Ik groeide op zonder zorgen, in veiligheid. Met wereldnieuws was ik niet bezig. Opeens stond ik er middenin. Dat was confronterend.”
“Mijn ouders en vriendin vonden me veranderd toen ik terugkwam uit de Balkan. Ik was volwassener en rustiger geworden, zeiden ze.”

“Je ziet het militaire terug in zijn houding. Hij is een echte doorzetter”
(Michael Engbers)

Hoe zou zijn leidinggevende hem willen typeren?

Michael Engbers: “Dennis is een betrouwbare collega. Stabiel, mensgericht, een teamspeler. Je ziet het militaire terug in zijn houding. Rechtop, borst vooruit. Hij is een echte doorzetter, iemand zonder 9 tot 5 mentaliteit. Als hem een scheet dwarszit blijft hij niet thuis. Ik zou hem bij wijze van spreken naar huis moeten sturen als hij ziek is.”

Dennis Bosman verliet het leger na 5 jaar. Defensie had hem aangeboden een officiersopleiding te volgen, maar de veteraan wilde niet meer zo lang van huis zijn en niet tot zijn pensioen militair blijven. Als hij zijn loopbaan een andere wending wilde geven dan moest hij dat op jonge leeftijd doen, vond hij. De overstap viel hem echter zwaar.

Bosman: “Ik miste de kameraadschap. Ik was onderdeel van een team en opeens stond ik daar als individu, in mijn eentje in de burgermaatschappij. Dat was moeilijk. Het voelde als een zwart gat. De eerste maanden dacht ik vaak: wat doe ik hier? Wat heb ik in godsnaam gedaan? Ik ga weer terug.”
“Bij Defensie ben je dag en nacht bij elkaar, alle dagen van de week. Je traint en sport samen. Als team ga je op buitenlandse oefening en op missie. Je beleeft zware momenten en moet op elkaar vertrouwen. Je maakt samen zoveel mee. Je praat niet alleen over ditjes en datjes, er zijn ook diepgaande gesprekken. Dat miste ik enorm. Het heeft zeker een half jaar geduurd voordat ik mijn draai had gevonden. Toch had ik uiteindelijk geen spijt van mijn besluit.”

Wat zou hij veteranen adviseren die dezelfde stap overwegen, die het leven als militair willen verruilen voor een baan in het bedrijfsleven?

“Blijf in contact met je eenheid. Bel je oude maten, maak een afspraak, haal herinneringen op. Maar blijf er niet in hangen. Maak nieuwe contacten. Ga buiten je werk om leuke dingen doen met je nieuwe collega’s. Steek de brug van Defensie naar het bedrijfsleven niet alleen over. Laat je vergezellen. Organiseer mensen om je heen, anders bestaat het risico dat je je eenzaam gaat voelen.”

“Wat me vooral aansprak was mensen helpen”
(Dennis Bosman)

Vanwaar zijn keuze voor de Wegenwacht?

“Het beroep sprak me aan omdat je de hele dag buiten bent. Je komt overal. Ik hou ook wel van techniek. Maar wat me vooral aansprak was mensen helpen. Dat geeft me voldoening. Naast techneut ben ik hulpverlener. Het gaat niet altijd om het voertuig. Soms spelen er andere problemen.”

Maak dat eens concreet?

“Er stond eens een man met pech langs de weg, helemaal over zijn toeren. Bleek dat-ie naar de uitvaart van een familielid moest. Ik zei tegen hem: “Afscheid nemen kun je maar één keer, dus stap in, ik breng u. U hoeft zich geen zorgen te maken over uw voertuig, dat regelen wij.” Ik kon zijn belangrijkste probleem oplossen. De pech aan het voertuig was ondergeschikt. Zoiets maakt me blij, Natuurlijk ook het bedankje achteraf.”
Teammanager Engbers: “Hier zie je zijn militaire achtergrond. Dennis bekijkt de situatie en blijft kalm. Hij luistert goed en vindt de beste oplossing. Hij is mensgericht, heel betrokken. Eigenlijk zijn dat de kernwaarden waar wij als Wegenwacht voor staan.”

Michael Engbers illustreert het met nog een voorbeeld.

“Dennis kreeg een melding van een vrouw die helemaal overstuur was. Haar baby zat in de auto. Die was afgesloten. De sleutel zat in het slot. Dennis bewaart dan de rust en weet wat-ie moet doen. Luisteren, kalmeren, een oplossing verzinnen en helder aangeven wat er gaat gebeuren. Veiligheid creëren voor moeder en kind, daar gaat het om. Ook hier is het een kwestie van mensgericht werken.”

De samenleving heeft sinds corona een korter lontje gekregen. Mensen zijn ongeduldiger en sneller aangebrand. Hoe gaat Dennis Bosman hiermee om als Wegenwacht?

Bosman: “Je moet agressie altijd vermijden en kalm blijven. Ik kom liever tot een compromis. Een situatie mag nooit escaleren. Als het lastig wordt leg ik de regels uit. Als iemand zich daar niet aan houdt stap ik in mijn voertuig en rijd ik weg.”
Teammanager Engbers: “Dan zie je dat Dennis iets heeft aan zijn militaire bagage. Hij is niet bang uitgevallen. Hij straalt die weerbaarheid ook uit. Hij stelt zijn grenzen. Dat werkt mee om tot een oplossing te komen.”

Er zijn werkgevers die zeggen dat veteranen ongekende krachten hebben, dat ze van meerwaarde zijn voor hun bedrijf. Herkent Dennis Bosman zich daarin?

“Je ziet in elk geval dat mensen die van Defensie komen harde, gedisciplineerde werkers zijn. Wij geven niet op. We gaan door tot de klus is geklaard. We schrikken niet gauw ergens voor terug. We hebben voor hetere vuren gestaan.”
“Werkgevers zien dat volgens mij. Tenminste, dat hoop ik. Daarom zijn veteranen aantrekkelijk op de arbeidsmarkt. Wij hebben veel te bieden en kunnen collega’s ook sterker maken, want we hebben een bak aan levenservaring.”

Bij de Wegenwacht van de ANWB werken meerdere veteranen. Dat is geen bewust beleid, zegt teammanager Engbers. Ze passen met hun kwaliteiten nou eenmaal goed bij de organisatie. Misschien hebben ze met hun ervaring zelfs een kleine voorsprong op collega’s zonder militaire achtergrond. Hij is niet beducht voor veteranen met littekens.

Engbers: “Ik vind dat iedereen dezelfde behandeling verdient, veteraan of niet. Als iemand littekens heeft, kun je altijd kijken welke kwaliteiten die persoon heeft en wat je moet doen om hem of haar goed te laten functioneren in jouw bedrijf. Dat kán. Daar geloof ik heilig in.”

“Ook bij de Wegenwacht maken we heftige situaties mee”
(Michael Engbers)

De teammanager ziet parallellen met Defensie.

Engbers: “Onze mensen zijn niet alleen betrokken bij pechgevallen. Ze maken ook heftige situaties mee die impact hebben. Ze assisteren soms bij ongevallen. Als teammanagers zijn we getraind om het gesprek aan te gaan en de juiste vragen te stellen. We zijn er om hen te ondersteunen en te begeleiden. Dat vereist een open cultuur. Collega’s moeten hun emoties durven tonen. Ze zijn vaak individueel aan het werk, juist daarom is teamgevoel zo belangrijk en hechten we, net als bij Defensie, aan kameraadschap. Je moet elkaar vertrouwen en op elkaar kunnen bouwen.”
“Dat betaalt zich uit in crisissituaties, bijvoorbeeld als er een pak sneeuw ligt en het extreem druk wordt op weg. Dan staan Dennis en zijn collega’s er, dan stroomt bij de jongens het gele bloed door de aderen. Ze helpen elkaar. Ze zijn er voor onze leden.”

Tot slot, voelt Dennis Bosman zich veteraan?

Bosman: “Soms wel, soms niet. In het dagelijks leven ervaar ik dat niet zo, maar op 4 en 5 mei voel ik me zeker veteraan. Dan ben ik blij dat ik iets voor de wereld heb kunnen doen, dat ik de veiligheid van mensen heb mogen beschermen, dat ik een deel van mijn leven heb toegewijd aan de krijgsmacht, aan het Korps Mariniers. Toch is het niet zo dat ik bij die gelegenheden mijn veteranenspeld opdoe. Die ligt bij mij thuis op een mooie plek. Hier vanbinnen, daar zit mijn trots.”